สรรพากรยุค 4.0 เมื่อระบบภาษีเปลี่ยน นักธุรกิจและนักบัญชีต้องพร้อมรับมือ

AccProTax01/11/2020

ในวันที่การเก็บภาษีไม่ได้จำกัดแค่ “ตัวเลขในกระดาษ” อีกต่อไป กรมสรรพากรกำลังก้าวเข้าสู่ยุคใหม่ หรือที่เรียกกันว่า “สรรพากรยุค 4.0”

ยุคที่เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทในการวิเคราะห์ ตรวจสอบ และกำหนดแนวทางการเสียภาษีอย่างเป็นระบบและแม่นยำมากขึ้น นักบัญชี ผู้ประกอบการ และทุกธุรกิจจึงไม่อาจนิ่งเฉย บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ของระบบภาษีไทย พร้อมแนวทางการปรับตัวอย่างมืออาชีพ

หัวข้อ

3 การเปลี่ยนแปลงสำคัญในยุค “สรรพากร 4.0”

1. เปลี่ยนมุมมอง: จาก “ผู้ตรวจ” เป็น “ผู้ร่วมมือ”

ภาพจำแบบเดิมๆ ที่สรรพากรเป็น “ฝ่ายตรงข้าม” ของผู้ประกอบการกำลังถูกลบออก และแทนที่ด้วย แนวคิดใหม่ที่เน้นความร่วมมือ โดยเฉพาะการทำงานร่วมกับสำนักงานบัญชีเพื่อสร้างความเข้าใจในการจัดทำบัญชีที่ถูกต้อง ยั่งยืน และเป็นธรรม ส่งผลให้เป้าหมายของสรรพากรไม่ได้มีแค่การเก็บภาษี แต่รวมถึงการสร้างความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจร่วมกัน

2. ใช้เครื่องมือใหม่: ระบบวิเคราะห์ความเสี่ยง (RBA)

เครื่องมือหลักที่เปลี่ยนเกมคือ Risk-Based Audit System (RBA) ซึ่งใช้ข้อมูลจากหลายแหล่ง เช่น

งบการเงิน
แบบแสดงรายการภาษี
อัตราส่วนทางการเงิน
ข้อมูลจากหน่วยงานภายนอก (เช่น สธ., กรมพัฒนาธุรกิจการค้า ฯลฯ)

เกณฑ์ความเสี่ยงกว่า 132 เกณฑ์ จะถูกใช้ในการคัดกรองธุรกิจเพื่อตรวจสอบ โดยรวมถึงความน่าเชื่อถือของผู้สอบบัญชีและคุณภาพของผู้ทำบัญชีด้วย

3. วิธีการตรวจสอบใหม่: ตรวจตามข้อมูล ไม่ใช้ดุลพินิจล้วนๆ

แนวทางใหม่จะลดการใช้ดุลพินิจแบบเดิมๆ และเปลี่ยนเป็นการตรวจสอบตามข้อมูลที่ได้วิเคราะห์มาแล้ว เช่น

ตรวจปฏิบัติการ
ออกหมายเรียก
ตรวจเชิงลึก
ให้คำแนะนำด้านภาษีก่อนตรวจจริง

สำคัญคือไม่จำเป็นต้องดำเนินการแบบค่อยเป็นค่อยไปอีกต่อไป หากระบบพบความผิดปกติร้ายแรง การใช้เครื่องมือหนักทันทีเป็นเรื่องที่ทำได้

ความเสี่ยงใหม่ที่ต้องรู้สำหรับผู้ประกอบการ

การใช้บัตรประชาชนหัก ณ ที่จ่ายแบบไม่มีข้อมูลผู้ให้บริการจริง → เสี่ยงสูง
การตั้งราคาขายต่ำกว่าตลาดโดยไม่มีเหตุผลทางธุรกิจ → ถูกจับตา
รายจ่ายที่ไม่สอดคล้องกับรายได้จริง → เสี่ยงถูกปรับภาษีย้อนหลัง
ผู้ประกอบการที่ใช้บริการสำนักงานบัญชีไม่มีคุณภาพ อาจเข้าข่ายความเสี่ยงโดยไม่รู้ตัว

แล้วเราต้องปรับตัวยังไง?

ยื่นภาษีให้ถูกต้องและสอดคล้องกับข้อเท็จจริง
ตรวจสอบข้อมูลบัญชี-ภาษีให้สอดคล้องกันเสมอ
เลือกสำนักงานบัญชีและผู้สอบบัญชีที่เชื่อถือได้
ศึกษาแนวทางและเครื่องมือใหม่ของสรรพากรอย่างต่อเนื่อง
อย่าคิดเลี่ยงภาษีแบบเดิมๆ เช่น การทำเอกสารเทียม รายจ่ายปลอม หรือผู้รับจ้างผี

ในระยะยาว: ภาษีที่ยุติธรรม ≠ ภาษีแพง

หากระบบ “สรรพากร 4.0” สำเร็จจริง สิ่งที่ตามมาอาจเป็น

ฐานภาษีที่กว้างขึ้น
อัตราภาษีที่อาจต่ำลงในอนาคต
ผู้ประกอบการที่ทำถูกต้องสามารถแข่งขันได้อย่างเป็นธรรม
ภาษีกลายเป็นเครื่องมือพัฒนาเศรษฐกิจ ไม่ใช่ภาระ

สรุป

สรรพากรยุค 4.0 ไม่ได้หมายถึงแค่การใช้เทคโนโลยีใหม่ แต่คือการยกระดับทั้งระบบภาษีไทยให้มีมาตรฐาน โปร่งใส และยั่งยืนมากขึ้น สำหรับผู้ประกอบการและนักบัญชี การเข้าใจระบบใหม่นี้และปรับตัวให้ทัน คือกุญแจสำคัญที่จะพาธุรกิจให้อยู่รอดและเติบโตอย่างมั่นคงในยุคที่ “ข้อมูลจริง” สำคัญกว่าทุกเทคนิคบัญชีแบบเดิมๆ

แหล่งอ้างอิง

ที่มา : ผู้เขียน TAXBugnoms คอลัมน์ “บล็อกภาษีข้างถนน” วารสาร CPD & Account